حداقل تجهیزات مورد نیاز برای استودیوهای خانگی

راه اندازی استودیوی ضبط خانگی، کار چندان سختی نیست ولی با توجه به تنوع محصولات، ممکن است برای افراد تازه کار، کمی گیج کننده به نظر برسد. در این مطلب لیستی از تجهیزات ضروری استودیوهای خانگی را معرفی خواهیم کرد که جزو حداقل های ضروری ضبط و آهنگسازی است.

1- کامپیوتر

قبل از پیدایش کامپیوتر یا به طور دقیق تر، قبل از رواج کامپیوتر در صنعت صدا، راه اندازی استودیوی صدابرداری، کار سخت و زمان بری بود. با پیشرفت تکنولوژی این کار ساده شد؛ طوری که اکنون هر کسی با کمترین بودجه می تواند در زمانی کوتاهی، استودیوی شخصی خود را بسازد. همۀ این پیشرفت ها مرهون کامپیوتر و تاثیر آن بر صنعت صدا و موسیقی بوده است.

در حال حاضر، کامپیوتر قلب استودیوهای خانگی است. کار، بدون آن دشوار و هزینه بر است. کامپیوتر مورد نیاز برای استودیو می تواند یک سیستم رومیزی یا یک لپ تاپ میان رده باشد. سیستم عامل آن می تواند ویندوز، مک یا لینوکس باشد. اگر صاحب رایانۀ قدرتمندی هستید که چه بهتر؛ اولین و پرخرج ترین آیتم لیست را دارید. اگر کامپیوتر ندارید یا کامپیوترتان به اندازۀ کافی قوی نیست، برای بهره برداری حداکثری از DAW (آیتم بعدی لیست)، باید بخش عمده ای از پولتان را صرف خرید آن کنید.

پیشنهاد می کنم قبل از خرید کامپیوتر، DAW مورد نظر را انتخاب کنید تا متناسب با حداقل های سخت افزاری مورد نیاز آن برنامه، کامپیوتر جدید را اسمبل کنید. در خرید کامپیوتر، حتماً زمان کافی برای تحقیق، مقایسه و بررسی محصولات بگذارید؛ چون هرچقدر با آگاهی بیشتری خرید کنید، از نتیجۀ کار رضایت بیشتری خواهید داشت.
به عنوان یک قاعدۀ کلی، مهم ترین قطعات کامپیوتر برای کارهای استودیویی، پردازنده، رم و هارد هستند؛ هر چه این سه قطعه را قوی تر انتخاب کنید، تصمیم آینده نگرانه تری گرفته اید. معمولاً سیستم های مناسبِ بازی، مناسبِ موزیک پروداکشن و ضبط صدا و موسیقی هم هستند.

2- Digital Audio Workstation یا DAW

ایستگاه کاری صوتی دیجیتال (یا به طور خلاصه DAW)، نرم افزاری است که تمام کارهای ضبط، ویرایش، مسترینگ و تنظیم صدا، داخل آن انجام می شود. انواع مختلف DAW وجود دارند که هر یک نقاط قوت و ضعف خود را دارند؛ این یعنی بهترین DAW وجود ندارد؛ با این حال، انتخاب نرم افزار، ارتباط زیادی به سخت افزار کامپیوتر، بودجه و سبک موسیقی شما دارد. قبل از انتخاب DAW با سرچ کردن نام نرم افزار و عبارت Minimum System Requirement از حداقل های سخت افزاری آن آگاه شوید. اگر مشخصات کامپیوتر شما از حداقل های معرفی شده کمتر باشد، امکان نصب برنامه وجود ندارد.

در بازار دو نوع DAW وجود دارد:

رایگان: تعدادشان کم نیست. مواردی خوبی مثل: Garageband (برای مک), Audacity (ویندوز, مک, لینوکس), Pro Tools First (مک, ویندوز), Cubase LE (مک, ویندوز), Cakewalk by BandLab (ویندوز 7 و بالاتر، فقط نسخۀ 64 بیتی), MU.Lab (مک, ویندوز), Tracktion 4 (مک, ویندوز, لینوکس), PreSonus Studio One 3 Prime (مک, ویندوز), Ardour (مک, لینوکس).

پولی: معمولاً امکانات بیشتری دارند و بعضی از آن ها نسخۀ رایگان و محدود هم دارند. البته برای ما ایرانی ها که معمولاً از نسخۀ کرک شده استفاده می کنیم، محدودیتی در انتخاب DAW وجود ندارد. بحث های زیادی در مقایسۀ این نرم افزارها در فضای مجازی وجود دارد؛ با این حال چند نرم افزار از بقیه محبوبیت بیشتری دارند: Ableton live 9 suite (مک, ویندوز), FL Studio 12 (ویندوز), Pro Tools 10 (مک, ویندوز), Propellerhead Reason (مک, ویندوز), MOTU Digital Performer (مک, ویندوز), Steinberg Cubase (مک, ویندوز), Cockos Reaper (مک, ویندوز, لینوکس), Avid Pro Tools (مک, ویندوز).

3- کارت صدا

بعد از انتخاب و نصب DAW، نوبت انتخاب کارت صدا است. کارت صدا، وظیفۀ ورود و خروج صدا را بر عهده دارد و در دو نوع اینترنال یا داخلی (به صورت آنبورد یا کارت PCI) و اکسترنال یا خارجی (اتصال از طریق USB یا Firewire) یا ترکیبی از هر دو وجود دارد. معمولاً مادربردِ همۀ کامپیوترها، دارای یک ماژول صدای آنبرد یا یک کارت صدای داخلی هست که برای استفادۀ معمول مثلاً تماشای فیلم و گوش کردن موسیقی کافی است؛ ولی برای کارهای حرفه ای ضبط مناسب نیست. برای حل این مشکل، باید از کارت صدا استفاده کنید.

قبل از خرید کارت صدا، باید سازگاری آن با کامپیوتر را بررسی کنید. مثلاً اگر می خواهید کارت صدای اینترنال بخرید، ببینید آیا اسلات PCI خالی روی مادربرد دارید یا نه. یا اگر دنبال کارت صدای خارجی هستید، از پورت های سازگار یا تعداد کافی آن مطمئن شوید. اگر نمی خواهید بعد از چند سال، دوباره درگیر انتخاب و خرید کارت صدا شوید، مدلی انتخاب کنید که بیشتر از دو ورودی میکروفون دارد. همیشه در انتخاب قطعات سخت افزاری، به توسعه پذیری آن فکر کنید. کارت صدایی بخرید که به اندازۀ کافی، ورودی و خارجی داشته باشد تا علاوه بر نیازهای فعلی شما، نیازهای احتمالی آینده را هم پوشش دهد. همچنین سازگاری کارت صدا با DAW را بررسی کنید. در شروع کار ضبط، خرید یک کارت صدای همه کاره، برطرف کنندۀ عمدۀ نیازهای شماست.

4- اسپیکرهای استودیویی

بلندگوهای خانگی که در کنار همۀ کامپیوترها یکی دو عدد از آن هست، برای جلب نظر مشتری، فرکانس ها را دستکاری می کنند؛ مثلاً باس را تقویت می کنند یا برخی از فرکانس ها با وضوح بیشتری پخش شود. این موضوع شاید نزد عوام که فقط مصرف کننده هستند یا به جزئیات صدا دقت نمی کنند اهمیتی نداشته باشد و حتی برای آن ها جذابیت هم داشته باشد؛ ولی برای یک موزیک پرودیوسر که صداقت و درستی صدا از هر چیزی برایش مهم تر است، موضوع خوشایندی نباشد؛ به همین خاطر، صنعت صدا، بلندگوهای خاصی تحت عنوان اسپیکر مانیتور یا مانیتور استودیویی به بازار عرضه کرده است که دقیقاً با هدف ارائه یک صدای مسطح و بدون دستکاری ساخته شده است. فرکانس بازتولید شده از مانیتورها، مسطح و فاقد هرگونه رنگ دهی است.

مانیتورهای استودیویی، بعد از کارت صدا، یکی از مهم ترین تجهیزات استودیوهای خانگی محسوب می شوند. در صورت استفاده از اسپیکرهای معمولی یا مانیتورهای ارزان قیمت، ممکن است، میکس نهایی، فقط در بلندگوی خودتان خوب شنیده شود و برای بقیۀ مردم صدای خوبی نداشته باشد. برای خرید یک مانیتور خوب، باید پول خوبی کنار بگذارید. در بدترین حالت، خرید یک مانیتور ارزان قیمت از یک اسپیکر معمولی بهتر است! اسپیکرهای معمولی برای کار ضبط و موزیک پروداکشن واقعاً فاجعه به بار می آورند. علاوه بر قیمت مانیتور، باید اندازه و شکل آن را هم مد نظر داشته باشید. مانیتورهای بزرگ، فرکانس های پایین یا باس را بهتر از مانیتورهای کوچک تولید می کنند.

5- میکروفون و پایۀ میکروفون

در بیشتر استودیوهای خانگی، قطعۀ ضروری دیگری نیز وجود دارد و آن میکروفون است. انواع مختلفی از میکروفون وجود دارد که معمولاً در دو دستۀ کلی داینامیک و کاندنسر قرار دارند. میکروفون های داینامیک معمولاً برای اجرای زنده و ضبط سازهای موسیقی با SPL بالا، مثل گیتار و درام خوب استفاده می شود و میکروفون های کاندنسر برای ضبط استودیویی و وکال عالی هستند. از بین میکروفون های استودیویی داینامیک، می توان به مدل خوب Shure SM7B اشاره کرد. میکروفون های کاندنسر، توانایی بهتری در ضبط وکال دارند. این میکروفون ها یا از طریق USB و یا از طریق فانتوم پاور 48 ولتی تغذیه می شوند. در خرید کارت صدا به قابلیت فانتوم پاور آن توجه کنید. میکروفون های کاندنسر، حساسیت بیشتری از میکروفون های داینامیک دارند و جزئیات بیشتری از صدا ضبط می کنند. کاندنسرها به دو دستۀ دیافراگم بزرگ و دیافراگم کوچک تقسیم می شوند؛ مدل های دیافراگم کوچک معمولاً برای ضبط درام و ساز مناسب تر هستند.

برای افراد تازه کار، میکروفون های کاندنسر با دیافراگم بزرگ، مزایای بیشتری دارند. در آینده می توانید میکروفون داینامیک و میکروفون های کاندسنر با دیافراگم کوچک هم به استودیوی خانگی خود اضافه کنید. به غیر از میکروفون، به یک پایه یا استند خوب نیاز دارید؛ مطمئن شوید میکروفون، امکان نصب روی استند داشته باشد یا اگر استند دارید، با آن سازگار باشد. استندها، در اندازه ها و اشکال مختلفی عرضه می شوند که بسته به کاربری، باید انتخاب کنید

6- هدفون استودیویی

همانند مانیتورهای استودیویی، نوع خاصی از هدفون برای کاربردهای استودیویی وجود دارد که اسمش هدفون استودیوی است. چه کار ضبط انجام می دهید و چه کار ویرایش و میکس، هدفون استودیویی، کاربرد زیادی برای استودیوی شما دارد. هدفون استودیویی دقیقاً همان کار مانیتور استودیویی را انجام می دهد؛ یعنی فرکانس ها را دستکاری نشده و بدون تغییر رنگ و فرکانس پخش می کند.

هدفون های معمولی، برای این کار مناسب نیستند چون مثل بلندگوهای معمولی، صدا را دستکاری شده تحویل می دهند. از هدفون های معمولی می توان برای کارهای معمول مثل گوش کردن موسیقی و لذت بردن از بیس قوی در فیلم های اکشن لذت برد ولی به هیچ عنوان انتخاب مناسبی برای کارهای حرفه ای ضبط نیست.

سه نوع هدفون استودیویی وجود دارد: باز، نیمه باز، بسته. هدفون های پشت بسته، برای کار ضبط مناسب است؛ چون این هدفون ها صدا را به بیرون درز نمی دهند و مانع از برداشت آن توسط میکروفون می شوند. Sony MDR7506 و the Sennheiser HD280PRO دو نمونه از هدفون های خوب پشت بسته هستند.

هدفون های پشت باز، انتخاب بهتری برای میکس و استفاده به عنوان هدفون مرجع هستند؛ چون پاسخ فرکانسی مسطح تری دارند و صدا را طبیعی تر پخش می کنند؛ دلیلش این است که هوا در این هدفون ها، آزادانه در جریان است. هدفون نیمه باز، مابین این دو قرار دارد؛ نه خیلی ایزوله است و نه خیلی باز. معمولاً در کارهای حرفه ای از هدفون های نیمه باز استفاده نمی کنند. علاوه بر طراحی هدفون، وزن کم و سهولت کاربری هدفون نیز مهم است. این موضوع در جلسات طولانی ضبط خودش را نشان می دهد.

7- کابل صدا

احتمالاً در استودیوها، کابل های متنوع با کانکتورهای عجیب، زیاد دیده اید. در شروع راه اندازی استودیوهای خانگی، به کابل های زیادی نیاز ندارید ولی کیفیت کابل مهم است. سعی کنید کابلی با جنس مرغوب خریداری کنید. خوشبختانه قیمت کابل خوب، خیلی زیاد نیست. کابل های ارزان فقط پول شما را هدر می دهند؛ این کابل ها معمولاً نویز و تداخلات فرکانسی را به داخل خود راه می دهند و به خاطر جنس بد سیم، صدا را بی کیفیت منتقل می کنند. خروجی این کابل ها، همراه نویزدار و آزاردهنده است.

کابل های بالانس، از مکانیزمی استفاده می کنند که ورود نویز و تداخل فرکانسی را به صفر می رسانند. کابل های آنبالانس، چنین ویژگی ندارند و به همین خاطر با افزایش طول، حساسیت و تداخل فرکانسی آن افزایش می یابد. جدا از کابل، اتصالات متفاوتی در دو نوع نری و مادگی وجود دارند که بسته به اتصال مورد نظر باید مورد مناسب را انتخاب کنید. در حال حاضر، کانکتورهای XLR و TRS و TS از بقیه محبویت و استفادۀ بیشتری دارند.

8- هارد

یکی دیگر از اجرای استودیوهای خانگی که می تواند به عنوان بخشی از کامیپوتر یا به صورت یک قطعۀ جدا باشد، هارد است. هارد، محل ذخیره سازی داده ها و اطلاعات شماست؛ محل ذخیرۀ پلاگین ها، فایل های صوتی و البته محل نصب نرم افزار و سیستم عامل.

من توصیه می کنم، برای افزایش سرعت اجرای DAW از هارد SSD استفاده کنید. هارد SSD مثل رم است و سرعت خواندن و نوشتن در آن بسیار بیشتر از هاردهای سوزنی (با رابط ساتا، IDE) است.

این هاردها قیمتی چند برابر هاردهای معمولی دارند ولی اثری که روی سرعت سیستم و اجرای نرم افزارها می گذارند باورنکردنی است! توصیه می کنم سیستم عامل و نرم افزار DAW را بر روی یک هارد SSD نصب کنید و برای بکاپ گیری از داده ها از یک هارد معمولی ساتا (ترجیحاً اکسترنال با رابط USB 3.0) استفاده کنید. از هاردهای اینترنال هم می توانید استفاده کنید ولی استفاده از مدل اینترنال چند مشکل دارد: اولاً اتصال همیشگی هارد به کامپیوتر، آن را مستعد حمله نفوذ یا شوک های الکتریکی می کند و دوماً جا به جایی و اتصال آن به سیستم های دیگر کار سختی است. ممکن است بخواهید پروژۀ خود را در کامپیوتر دیگری اجرا کنید. اینجاست که هارد اکسترنال به کار می آید.

هارد اکسترنال SSD هم داریم که اگر بودجۀ کافی داشته باشید از سرعت بالای آن شگفت زده خواهید شد. در خرید هارد، به رابط اتصال آن، USB، تاندربولت یا فایروایر و همچنین در هاردهای معمولی به سرعت آن که حداقل باید 7200 دور در دقیقه باشد توجه کنید. اندازۀ هارد دیسک و قابلیت های جانبی مثل ضد شوک بودن، ضد ضربه بودن و … در اولویت بعدی قرار می گیرند که با مقایسۀ محصولات می توانید، مورد مناسب را پیدا کنید.

9- پاپ فیلتر

پاپ فیلتر، صفحه ای (معمولاً فلزی و مشبک) است که بین دهان خواننده و میکروفون قرار می گیرد تا از ورود هوای اضافی هنگام تلفظ حروف پرفشار مثل P جلوگیری به عمل آید. پاپ فیلتر در همۀ میکروفون ها استفاده نمی شود و بیشتر در میکروفون های ریبون و کاندنسر به کار می رود که دلیلش حساسیت بالای این میکروفون ها است. در میکروفون های داینامیک، نیازی به استفاده از پاپ فیلتر نیست، چون به راحتی با تنظیم فاصلۀ دهان از میکروفون، مشکل حل می شود.

هنگام خرید پاپ فیلتر به چند فاکتور مهم توجه کنید. اولین موضوع، مواد به کار رفته است که در انواع مختلفی مثل فلزی مشبک، فوم و فیلترهای نایلونی در بازار موجود است. جنس پاپ فیلتر اثر زیادی روی کارکرد آن دارد. مدل های نایلونی، از قدیمی ترین استانداردهای صنعتی این حوزه هستند ولی در حال حاضر، مدل های مشبک فلزی محبوبیت بیشتری یافته است.

10- تجهیزات آکوستیک

یکی از مولفه های مهم استودیوی ضبط، عایق کاری صوتی است و متأسفانه خیلی از افراد به اندازه ای که به تجهیزات اهمیت می دهند به این موضوع توجهی ندارند. اتاق خواب، محل خوبی برای ضبط صدا نیست. اتاقی که به درستی عایق کاری صوتی نشده، حتی روی تجربه شنیداری از مانیتورهای استودیویی دقیق نیز اثر منفی می گذارد!

روش های مختلفی برای آکوستیک کردن یک اتاق وجود دارد که بسته به بودجۀ شما، هزینۀ کم یا بسیار زیادی خواهد داشت. عایق کاری کامل اتاق، پرهزینه است؛ با این حال، اقدامات ابتدایی مانند استفاده از پنل های آکوستیک، باس ترپ (Bass traps)، شرایط بهتری برای ضبط مهیا می کنند. در بدترین حالت، اگر هیچ بودجه ای برای این کار ندارید، از تشک یا پتو، برای عایق کاری دیوارها استفاده کنید. در واقع هر چیزی که قادر به جذب صدا یا مقابله با بازتاب آن باشد برای این منظور مناسب است.